STALGONYS

Stalgonys – kaimas Šalčininkų rajono savivaldybėje, 4 km nuo Poškonių. Vietiniai gyventojai kalba gudiškai ir lenkiškai. Prastai moka lietuvių kalbą. Nuo 1744 metų priklausė Juzefui Umiastovskiui, Daubutiškių dvarui, buvo čia malūnas ir nemaža gyvenvietė. 1893 metais gyvenvietė sudegė, bet buvo palaipsniui atstatoma i 1932 metai gyveno kaime 161 gyventojas, net veikė mokykla. Dabar kaime gyvena tik keli gyventojai, kurie kalba lenkiškai ir gudiškai.

Literatūra

Machulak Mieczysław, 2008, W Dziewieniszkach i dalej, Krosno: Oficyna Wydawnicza „Apla“, 113.
Słownik geograficzny Królewstwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, 1880-1914, Tom XI, Warszawa: nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 364.

Pateikėjas

[Stalgonys, KW35] Pateikėja moteris, gimusi 1935 m. Tabariškių kaime, nuo 1962 m. gyvena Stalgonyse. Dažniausiai kalba gudiškai, moka lenkų ir rusų kalbas. Su anūkais bendrauja lenkiškai, nes jie lanko lenkų mokyklą. Laiko save lenke. Pamaldų eina į Dieveniškių bažnyčią, mokyklos nelankė.

Audio įrašas

Kiedyś swój chleb żeż robili, pekli swoj, w piecach piekli. Teraz to nie czszeba. Pieco, pieco i teraz chleb, moja córka, ona sama robiła, zakwaska tam jaka kupowała, i jedna córka, i druga córka, oni swoj robio chleb. A kiedyś to w piecy, byli take łapaty. Tak położo, zahładzisz i w piec wrzucisz, wyrośnie takie bułki wielkie wyrosno, tak ładnie. A smaczny taki był. Ja sama piekła też. (A czym młócili?) Yhy, rencami młócili, nie było takie, takie byli zrobione, wo tut tak wo, taka wo pałka, tedy taki wo, ji tag wo kreńci sie, nazywali, ja ńi |wiem jak, cepy takie, i stukasz, ji we dwóch, ja to tylko we dwóch umiała, a wiencyj nie. A bywa że tam i mówili ŭ sia|mim jak to młócili, a jak tam wykreńcić ich, to ja ńi |wiem, tam możno i po głowia dać. Rancami młócili. (Ta gruba pałka to cepowisko, a którym bijesz?) Nazywajo buławka, ale u nas to nie ma już teraz, wszystko pasprowadzali. A Boża szczesz, ja każu, wo moj stary to już wszystkie. Ja miała te wo dywany robiła, nu sama tkała ji jedyn to, ale nie mam teraz czego i pokazać, tam bardzo ładny był, to wo była wnuczka pryje... przyjechawszy, to ona mówi, baba, pada|ry mnie. To ja jej tam bardzo ładny taki był. To my z tym wo chłopcam swojim. On bardzo umiał wszystko, i ta deska waroczyć wo tak, wracać umiał i wszystko, on lepiej moh za mnie. Nu to my ji tkali, teraz już nie czszeba, teraz już nicht, jeszcze dawniejszych to mam takich.
[kʼedyś svuj xlʼeb žeš robʼilʼi/ pʼeklʼi svoj/ f pʼecax pʼeklʼi// teras to ńe čšeba// pʼeco/ pʼeco i teras xlʼep/ moja curka/ ona sama robʼiła/ zakvaska tam jaka kupovała/ i jedna curka/ i druga curka ońi svoj robʼo xlʼep//a kʼedyś to f pʼecy/ bylʼi takʼe łapaty// tak połožo/ zaγłaiš i f pʼec vžućiš/ vyrośńe takʼe bułkʼi vʼelʼkʼe vyrôsno/ tak ładńe// a smačny takʼi był// ja sama pʼekła teš// (A czym młócili?) yhy/ rencamʼi młućilʼi/ nʼe było takʼe/ takʼe bylʼi zrobʼone/ vo tut tak vo/ taka vo pałka/ tedy takʼi vo ji tag vo kreńći śe/ nazyvalʼi/ ja ńi |vʼem jak/ cepy takʼe/i stukaš/ ji ve dvux/ ja to tylko ve dvux umʼała/ a vʼencyj ńe// a byva že tam i muvʼilʼi ŭ śamʼim jak to młućilʼi/ a jak tam vykreńćić ix/ to ja ńi |vʼem/ tam možno i po głovʼɛ dać// rɛncamʼi młućilʼi// (Ta gruba pałka to cepowisko, a którym bijesz?) nazyvajo bułafka/ alʼe u nas to ńe ma juš teras/ fšystko pasprovadzalʼi// a boža ščeš/ ja kažu vo moj stary to juš fšystkʼe// ja mʼała te vo dyvany robʼiła/ nu sama tkała ji jedyn to/ alʼe ńe mam teras čego i pokazać/ tam bardzo ładny był/ to vo była vnučka pryje... pšyjexafšy/ to ona muvʼi/ baba/ pada|ry mńe// to ja jej tam bardzo ładny takʼi był// to my s tym vo xłopcam svojim// on bardzo umʼał fšystko/ i ta deska varočyć vo tak/ vracać umʼał i fšystko/ on lʼepʼej moγ za mńe// nu to my ji tkalʼi/ teras juš ńe čšeba/ teras juš ńixt/ ješče davńejšyx to mama takʼix]