ŠUMSKAS

Šumskas – miestelis Vilniaus rajone, prie pat sienos su Baltarusija. Miestelyje yra Šumsko Šv. arkangelo Mykolo bažnyčia, buvęs dominikonų vienuolynas, dvaro ansamblis – sodyba (XIX a.) su parku, veikia lenkiška Šumsko pagrindinė mokykla. Netoli miestelio yra Šumsko geležinkelio stoties gyvenvietė. Kaimas iki XVII a. pabaigos vadinosi Laukininkai, 1696 m. dvarininkas Mykolas Šumskis kaimą pavadino Šumsku.

Literatūra

Šumskas. Tarybų Lietuvos enciklopedija, T. IV, Vilnius: Vyriausioji enciklopedijų redakcija, 1988, 224 psl.
Šumskas. Mūsų Lietuva, T. I, Bostonas: Lietuvių enciklopedijos leidykla, 1964, 200 psl.
Kultūros paminklų enciklopedija. Rytų Lietuva II, Vilnius,1998, psl. 336-341.
Lebedytė R, 198, Šumsko dvaro ansamblio ir dominikonų vienuolyno istoriniai-meniniai tyrimai, Vilnius.
Barokas Lietuvoje: Vadovas, Vilnius, 1996, psl. 77.
Baliński M., Lipiński T., 1886, Starożytna Polska pod względem historycznym, jeograficznym i statystycznym, T. IV, Warszawa, 178.
Szumsk, pierwotnie Polany. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, T. XII, 1880-1914, Warszawa: nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 76.
Szumsk. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, T. XV, 1880-1914, Warszawa: nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 647.

Pateikėjas

[Šumskas, J24] Pateikėja moteris, gimusi 1924 metais Vindžiūnų kaime, nuolat gyvena Šumske. Baigė kelias klases lenkų mokyklos. Moka lenkų, gudų ir rusų kalbas, lietuvių kalbos nemoka iš viso. Visą gyvenimą dirbo žemės ūkyje.

Audio įrašas

[Pani, a z tej żytniej mąki może robili jeszcze…?] Kwas robili, kwas to babcia też robiła bardzo smaczny moja to, to mojego ojca babcia była. Ona była sama z Tabaryszak, ale ona była bardzo z dobraj rodziny, i kościelnej takiej, ona nas nauczyła wszystkiego. Przywiła nam i wiary, i pobożność, i robota bardzo. To ona też tak samo, ale nie tak już gęściej jak chleb robili, ale takie też z żytniej mąki zrobi, taka niwielka była, ta była na chleb większa beczka, a na takia, już na ten kwas maleńka też była kupiona taka. Jak tata jeździł do Wilna, to śmietana, to wiszni, to co, to on był kupiwszy takie ładne, takie z dębowymi deskami. To ona zrobi ten taki jak wiadro, to ona z tej żytniej mąki i wtenczas ciepło wodo zamiesza i postawi o jego bliżej gdziekolwie, nie na podwórku żeby zimno, ale w domu. I ona zakwaśnieji i trocha bywa kiedy bardzo z kartoflo lubili jej, czy jaka kasza kartoflana, ali jeszcz`e podsłodzić, żeby smaczniej byłab. [I to mówili kwas?] To kwas.
kvas rob’il’i/ kvas to bapća teš rob’iła bardzo smačny moja to/ to mojego ojca bapća była// ona była sama s tabaryšak/ al’e ona była bardzo z dobraj rodźiny/ i kośćel’nej tak’ej/ ona nas naučyła fšysk’ego// pšyv’iła nam i v’ary/ i pobožność/ i robota bardzo// to ona teš tak samo/ al’e ńe tak juš gęśćej jak xl’ep rob’il’i/ al’e tak’e tež ž žytńej moŋk’i zrob’i/ taka ńiv’el’ka była/ ta była na xl’ep v’eŋkša bečka/ a na tak’a/ juš na ten kvas mal’eńka tež była kup’ona taka// jak tata jeźdźił do v’il’na/ to śm’etana/ to v’išńi/ to co/ to on był kup’ifšy tak’e ładne/ tak’e z dembovym’i deskam’i// to ona zrob’i ten tak’i jak v’adro/ to ona s tej žytńej moŋk’i i te ftenčas ćepło vodo zam’eša i postav’i o jego bl’ižej gdźekol’v’e/ ńe na podvurku žeby źimno/ al’e v domu// i ona zakvaśńeji i troxa byva k’edy bardzo s kartofl’o l’ub’il’i jej/ čy jaka kaša kartofl’ana/ al’i ješč`e potsłodźić/ žeby smačńej byłap// [I to mówili kwas?] to kvas//