ŠVENČIONYS

Švenčionys – miestas rytų Lietuvoje,  apie 5,5 km nuo Lietuvos pasienio su Baltarusija, Švenčionių rajono savivaldybės centras. Mieste yra Švenčionių Visų Šventųjų bažnyčia (pastatyta 1898 m.), stačiatikių cerkvė, sentikių cerkvė, Nalšios muziejus. Mieste išlikusi buvusi lietuvių pradžios mokykla ir gimnazja.

Literatūra

Švenčionys. Mūsų Lietuva, T. I, Bostonas: Lietuvių enciklopedijos leidykla, 1964, 675 psl.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, T. XI, 1880-1914, Warszawa: nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 683-684.
Jolanta Kucharska 2004, Ilustrowany przewodnik po zabytkach na Wileńszczyźnie i Żmudzi, Burchard Edition.

Pateikėjas

[Švenčionys, RP30] Pateikejas vyras, gimęs 1930 metais, netoli Švenčionių. Baigė vieną klasę rusų kalba. Kalba lenkų, rusų, gudų kalbomis. Supranta lietuviškai bei ukrainietiškai. Skaito ir rašo lenkiškai. Namuose kalba lenkiškai. Virš keturiasdešinties metų dirbo statybose.

Audio įrašas

[Proszę Pana, to Pan urodził się w którym miejscu?] Ja, nu jak powiedzieć, dziadki, powiem przedziadki i dziadki i ojcy i ja urodzone. Przedziadka ja nie wiem gdzie urodzony a schowane wszystkie na tym terenie, Jacuny taka wieś i na dzisiejszy dzień oni pod Litwo nachodzon sie. [Jacuny tak?] Jacuny. Nie Janczuny, a Jacuny. Tam była szkoła. Ja tam chodził do jednej klasy do szkoły. Od nas to trzy i pół kilometry. Moja kolonia została na granicy na Biłar`usiji. Tak jak granica teraz wyszła. To choć takie sprawy. A znaczy sie dziadek, ja wiem tylko po rozmowie, nie wiem, on zmarł w szesnastym roku, nu przeszłej tysiąc dziewięćset jak liczy sie, a ojciec zmar mój w szesdziesiąt trzecim roku w lutym miesiącu. Tutej nasza mama zmarła, ale tutej już my mieszkali. To ona schowana w Szwincianach. Wo takie sprawy. To my znaczy sie urodzony dziesięć kilometry i powiat jak był, jak ja pamiętam, Swinciany, tak on i na dzisiejszy dzień, jak powiedzieć, my nachodzim sia nu po tym jak zrobili granicy w szterdziestym roku tam Stalin z H`itleram tym, to my poszli już, zrazu byli świncianskie, a potem przyprowadzili Postawy, taka miasta jest, postawski rajon był, znaczy sie, nu wo takie takie zmiany byli, a jak będzie dalej ja, jak powiedzieć, mam taka nadzieja i że to bardzo szybko, jeżeli przyjdzie sie zostać w życiu, bo teraz taki idzie przewrót wielki, że Boże nie daj i mówi sie jak ja, ja jestem wierzący człowiek i jak ja wierze, że tylko moży zrobić nu już jest, już robi sie bardzo takie zmiany tylko my nie interesujim sie nicz`ym. Na przykład potopy takie jak piszy Biblia, że Rosja będzie znaczy sie, ona zostani sie jak prowadzącej strono, za to, że była ona niewierząca no teraz bardzo poszła tam wiara, prawosławna wiara bardzo. Nu na Biłar`usiji to jak powiedzieć wiara tam prawosławna, ale tutej bardzo dużo jest Polaków i wszystkie zapisane Białorusami.
[Proszę Pana, to Pan urodził się w którym miejscu?] ja/ nu jak pov’edźeć/ dźatk’i/ pov’em pšedźatk’i i dźatk’i i ojcy i ja urodzone// pšedźatka ja ńe v’em gdźe urodzony a sxovane fšystk’e na tym tereńe/ jacuny taka v’eś i na dźiśejšy dźeń ońi pod l’itvo naxodzon s’e// [Jacuny tak?] jacuny// ńe jančuny a jacuny// tam była škoła// ja tam xodźił do jednej kl’asy do škoły// od nas to čšy i puł kil’ometry// moja kol’ońja została na grańicy na b’iłar`us’iji// taka grańica teraz vyšła// tak ot tak’e spravy// a značy śe dźadek/ ja v’em tyl’ko po rozmov’e/ ńe v’em/ on zmarł f šesnastym roku nu pšešłej tyśonc dźev’eńćset jak l’ičy śe/ a ojćec zmar muj f šesdźeśont čšećim roku v l’utym m’eśoncu// tutej naša mama zmarła/ al’e tutej juš my m’eškal’i// to ona sxovana f s’v’inćanax// vo tak’e spravy// to my značy śe urodzony dźeśeńć k’il’ometry i pov’at jak był/ jak ja pam’entam/ sv’inćany/ tak on i na dźiśejšy dźeń/ jak pov’edźeć/ my naxodźim śa nu po tym jak zrob’il’i grańicy f šterdźestym roku tam stal’in z h`itl’eram tym/ to my pošl’i juš/ zrazu byl’i sv’inćansk’e a potem pšyprovadźil’i postavy/ taka m’asta jest/ postafsk’i rajon był/ značy śe/ nu tak’e/ tak’e zm’any byl’i/ a jak beńdźe dal’ej ja/ jak pov’edźeć/ mam taka nadźeja i že to bardzo šypko/ ježel’i pšyjdźe śe zostać v žyću/ bo teras tak’i idźe pševrut v’el’k’i/ že bože ńe daj i muv’i śe jak ja/ ja jestem v’ežoncy čłov’ek i jak ja v’eže/ že tyl’ko možy zrob’ić nu juš jest/ juš rob’i śe bardzo tak’e zm’any tyl’ko my ńe interesujim śe ńič`ym// na pšykłat potopy tak’e jak p’išy bibl’ja/ že ros’ja beńdźe značy śe/ ona zostańi śe jak provadzoncej strono/ za to/ že była ona ńev’ežonca no teras bardzo pošła tam v’ara/ pravosłavna v’ara bardzo// nu na b’iłarus’ji to jak pov’edźeć narot on pravosłavny al’e tutej bardzo dužo jest pol’akuf i fšystk’e zap’isane b’ałorusam’i//