ARNIONYS

Daugiau...

Literatūra

Arnionys. Mažoji lietuviškoji tarybinė enciklopedija, T. I (A–J), Vilnius: Vyriausioji enciklopedijų redakcija, 1966, 99.
Arnionys. Lietuviškoji tarybinė enciklopedija, T. I, Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 1976, 364 psl.
Arnionys I. Tarybų Lietuvos enciklopedija, T. I (A-Grūdas), Vilnius: Vyriausioji enciklopedijų redakcija, 1985, 107.
Arnionys. Visuotinė lietuvių enciklopedija, T. II (Arktis-Beketas),Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 2002, 40.
Krzywicki, Tomasz, 2005, Litwa. Przewodnik, Oficyna wydawnicza „Rewasy“, 313–314.Słownik geograficzny
Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, 1880-1914, Warszawa: nakł. Filipa Sulimierskiego
Władysława Walewskiego, Tom VII, 595.
Arnionys. Visuotinė lietuvių enciklopedija, T. II (Arktis-Beketas), Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 2002, 40.

Pateikėjas

[Arnionys, SB41] Pateikėja moteris, gimusi 1941 metais Arnionių kaime. Kalba lenkiškai, lietuviškai ir rusiškai. Su vyru kalba lenkiškai, o su vaikais nuo pirmo vyro – lietuviškai. Mokėsi lietuvių mokykloje, baigė aštuonias klases. Dirbo paukštyne inkubatoriaus vedėja.

Audio įrašas

Ja i mlełam żernami tymi to i chleb piekć przychodziło sie i sama piekłam, i mlełam. Sama namiela, upieka. (Może pani opowie, jak ten chleb piekli? Jak trzeba było zarozczynić? Do czego rozczyniali?) Nu takie cyberki byli i, i teraz, to ja nie wiem jak tam, żeby by upiekć chleb, a przódy , to zrobio kwas taki w tej, w tym, tym naczyniu, co taki, taki niemały, nu i potem tak zleji ten kwas, zlewami, a te kwasowiny , taka gęstwinka, to z mąki żeż ten kwas robi sie żytni. Zostaji sie i to mieszami, rozczyniam ten chleb. Tak zamieszami i wtedy już on zaczni podymować sie na jutro. (Bez drożdży, bez niczego?) Bez drożdży, bez drożdży. I wtedy, już wtedy odmieszujim , silnie wymiesim, i wtedy znów zaczni podymować sie, nacieplim piec, rzuca papier, wymiota wszystko. Taki nu na długim kiju, jak powiedzieć, na długim takim kiju i jodły gałęzi przywionży sie tutaj i wtedy tymi jodływymi wo wymiecim wszystko w piecu zrazu i wrzucim papier. Jeżeli papier pali sie, to jeszcze za dużo, albo bjały wierzch taki już, to już nagrzawszy sie dobrze. I wtedy robim na takiej łapacie, taka też na długim koncu łapata taka, zrobim chlebak, pierwsza, pierwszy przeżegnami i do pieca. Posypim mąko zrazu ta, ta łapata, wtedy robim ta ciasta tak ładnie. (A potem jak ten chlebek upiecze się i odkrajasz pierwszy kawałeczek, to jak on nazywa się?) A ot ja tego nie wiem... (Okrajec...) Okra…, a tak. Okrajec. (Okrajec pierwszy czy ostatni okrajec?) Okrajec chiba ostatni. Okrajec chiba ostatni... (Tak może być?) Mnie zdaj sie, że ostatni. (A te kawałeczki kolejne, jak krojisz, to jak u was nazywali? Mówią: „Otkroj ty mnie...“) Skiba. (Skiba.) Tak zdaj sie. Skiba chleba.
[ja i ml’ełam žernam’i tym’i/ i xl’ep p’ekć pšyxodz’iło s’e/ i sama p’ekłam/ i ml’ełam / sama nam’el’a nap’eka// (Może pani opowie, jak ten chleb piekli? Jak trzeba było zarozczynić? Do czego rozczyniali?) nu tak’e cyberk’i byl’i / i teras to ja n’e v’am jag žeby up’akć xl’ep/ a pšudy to zrob’o kvas tak’i f tym načyn’u cyberk’i tak’e n’emałe nu i potym tak zl’eji ten kvas/ zl’evam’i/ a te kvasov’iny/ taka genstv’iŋka/ z moŋk’i žež zrob’i śe žytn’ej/ zostaji śe/ i to m’ešam’i/ roščyn’im ten xl’ep / tak zam’ešam’i / i ftedy juš on začn’e podymovac’ s’e na jutro // (Bez drożdży, bez niczego?) bez droždžy/ bez droždžy/ i ftedy/ juš ftedy odm’ešujim/ i śil’n’e vym’eśim / i ftedy on juž znof začn’e podymovać s’e/ naćepl’im p’ec// vžuca pap’er / vym’ota fšystko/ tak’e na dług’im k’iju / jak pov’edźać na dług’im tak’im k’iju dopuśćim vo/ ji juodły gałeńźi pšyvonžy śe tutaj / i ftedy tym’i jodłovym’i vo vym’ećim fšystko f p’ecu čyśćenko / i vžućim pap’er/ ježl’i pap’er pal’i śe/ to jišč`e za dužo/ al’bo b’jały v’eršx tak’i juš/ to juš nagžafšy śe dobže / i ftedy rob’im na tak’ej łapaće/ taka teš na dług’im koncu/ łapata taka / zrob’im xl’ebak/ p’erša ta pšežegnam’i i do p’eca / posyp’im moŋko zrazu ta łapata/ tedy rob’im te ćasta tak ładn’e// (A potem jak ten chlebek upiecze się i odkrajasz pierwszy kawałeczek, to jak on nazywa się?) a ot ja tego n’i v’em/ (Okrajec...) tak/ okrajec// (Okrajec pierwszy czy ostatni okrajec?) okrajec x’iba ostatn’i/ okrajec x’iba ostatn’i// (Może być) mn’e zdaj s’e že ostatn’i/ (A te kawałeczki kolejne, jak krojisz, to jak u was nazywali? Mówią: „Otkroj ty mnie...“) sk’iba/ tak zdaj śe/ sk’iba xl’eba]