PALUKNYS

Miestelis Trakų rajone, į pietus nuo Trakų, Luknos krantuose. Seniūnijos centras. Yra medinė Paluknio Šv. Jono Krikštytojo bažnyčia (pastatyta 1943 m.), 2 vidurinės mokyklos („Medeinos“ ir Paluknio vidurinė), biblioteka, paštas.
Paluknys vystėsi kaip gatvinis kaimas. 1794 m. pastatyta koplyčia, 1921 m. įkurta parapija. Sovietmečiu buvo Lietuvos gyvulininkystės ir veterinarijos instituto „Merkio“ eksperimentinio ūkio gyvenvietė, įkurtas LTSR lengvosios pramonės ministerijos Vilniaus aviacijos technikos sporto klubas, imtas kultivuoti sklandytuvų sportas. 2011 m. patvirtintas Paluknio herbas.

Literatūra

Połuknia. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, 1880-1914, Warszawa: nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, Tom VIII, 734
Paluknys. Tarybų Lietuvos enciklopedija, T. 3 (Masaitis-Simno), Vilnius: Vyriausioji enciklopedijų redakcija, 1987, 285.
Paluknys. Mūsų Lietuva, T. 1., Bostonas: Lietuvių enciklopedijos leidykla, 1964, 460.

Pateikėjas

[Paluknys, AT39] Pateikėja moteris, gimusi 1939 m. Paluknyje, gyvena kame visą laiką. Laiko save lenke, moka rusų kalbą, kažkiek supranta lietuviškai. Dirbo kolūkyje, baigė dvi klases lenkų mokyklos. Su nepažįstamais kalba rusiškai, moka dainas lenkų ir rusų kalba. Lanko pamaldas lenkų kalba.

Audio įrašas

Pani, bryczki byli, pienkne byli, młode jechali, pani, tylko na bryczkach. Ładne, drapczaki nazywali, wozy take byli. (A jak one wyglądały?) Pani, take drabinki ładne porobione, na rysorach zrobione, jedzi mientko, koni poubierane, kosy plecione, nie takie jak teraz dopuszczone. Jeśli przyjado na tego, o na dziedziniec młode, brazguli, to ładnie. To janczary, jak zadzwonio, jado wiaczoram młode, jado do, w swaty, no to już pa|czaj, słu|chaj dzieśkolwiak koń w janczarach i poleciał. Na zapusty, na tego, a już jeśli młode i przyjeżdżajo na koniu, jechać, koni w czarwonych wstonżkach ubrane w janczarach, te ładne prosto, ale koni były ładne. (Janczary to brazguny?) Naszyjnik, cały rzemień, tu nakłada sie koniu na szyja, a tu kru|gom w dzwoneczkach takich, takich ładnych, ubrany. No i te dzwoneczki dzwonio. Nu teraz to koni moża byli pierw przyuczona, nawet jeśli jechali do lasu po drzewa, bo to wilkow była, to już przy koniu dzwonak przy duzie. O tu co jest duha, była przywionzana, żeby wilk odchodził, odlatał ot konia, od woza. Ji to jechali do lasu po drzewa, to już musiał dzwonak być przy duzie, a już janczary te byli, to kiedy chłopiac do dziawczyny jedzi w swaty.
[pańi/ bryčkʼi bylʼi/ pʼeŋkne bylʼi/ młode jexalʼi/ pańi/ tylʼko na bryčkax// ładne/ drapčakʼi nazyvalʼi vozy takʼe bylʼi// (A jak one wyglądały?) pańi/ takʼe drabʼiŋkʼi ładne porobʼone/ na rysorax zrobʼone/ jedźi mʼentko/ końi poubʼerane/ kosy plʼećone/ ńe takʼe jak teraz dopuščone// jeślʼi pšyjado na tego o na dźedźińec młode brazgulʼi/ to ładńe// to jančary/ jag zadzvońo jado vʼačoram młode jado do/ f svaty/ no to juš pa|čaj/ słu|xaj dźeśkolʼvʼak koń v jančarax i polʼećał// na zapusty/ na tego/ a juš jeślʼi młode i pšyježdžajo na końu/ jexać/ końi f čarvonyx fstonškax ubrane v jančarax/ te ładne prosto/ alʼe końi bylʼi ładne// (Janczary to brazguny?) te same/ našyjńik cały žemʼeń/ tu nakłada śe końu na šyja/ a tu kru|gom v dzvonečkax takʼix/ takʼix ładnyx/ ubrany// no i te dzvonečkʼi dzvońo// nu teras to moža końi bylʼi pʼerf pšyučona/ navet jeślʼi jexalʼi do lʼasu po dževa/ bo to vʼilʼkov była/ to juš pšy końu dzvonak pšy duźe/ o tu co jest duha/ była pšyvʼonzana/ žeby vʼilʼk otxodźił/ odlʼatał ot końa/ od voza// ji to jexalʼi do lʼasu po dževa/ to juš muśał dzvonak być pšy duźe/ a juš jančary te bylʼi/ to kʼedy xłopʼac do dźafčyny jedźi f svaty]