ŽEIMIAI

Miestelis Jonavos rajone, seniūnijos centras. Miestelyje stovi Žeimių Švč. Mergelės Marijos Gimimo bažnyčia (pastatyta 1906 m.) ir koplytėlė, yra Žeimių vidurinė mokykla, biblioteka, išlikę dvaro rūmai su parku. Bažnyčios šventoriuje palaidotas lenkų inžinierius ir architektas Vaclovas Michnevičius (1866–1947), pagal kurio projektą pastatyta bažnyčia. Priešais bažnyčią yra jam pastatytas paminklas. Čia pat yra ir Kosakovskių šeimos mauzoliejus
Pirmą kartą Žeimius 1319 m. mini kronininkas M. Strijkovskis. Jis aprašo Kryžiuočių mūšį su Gediminu. Vėliau Žeimiai minimi 1365, 1379, 1384 m. Žeimiai – seniausias protestantizmo židinys. XVI a. čia veikė reformatų mokykla, XVII a. – knygų spaustuvė. Žeimiai – vienas iš 1831 m. sukilimo centrų.

Literatūra

Żejmy. Słownik geograficzny Królewstwa Polskiego i innych krajówsłowiańskich, 1880-1914, Warszawa: nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego; Tom XIV, 760.
Žeimiai. Mūsų Lietuva, 1965, Bostonas: Lietuvių enciklopedijos leidykla; T. 2, 456.
Жеймы. Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона, 1905, С.-Петербургъ; Т. 1А (2), 741.

Pateikėjas

[Žeimiai, ASz38] Pateikėja moteris, gimusi 1938 metais, vietine, šeimoje kalba lietuviškai ir lenkiškai, moka rusų kalbą. Mokėsi lietuvių mokykloje, baigė 7 klase. Dirbo virėja mokykloje.

Audio įrašas

Umieli, umieli i po litewsku, tak samo umieli, ale tak wiencyj po polsku rozmawiali tutaj u |nas te stara wie ludzi, to wiencaj oni rozmawiali po polsku. (A skąd oni nauczyli się?) Nu to w srodku Litwy, nu to musi być dlategu, że szkoły byli już potym. Aż jak zrazu, tych szkoł nia była, jak mama nasza o mówiła, tu mama tuż ona jak była. Mama taka pamiańć mała, ale ni tych szkoł była, ni nic. Nu ale mama to wie, mama nia chodziła, mama wyuczyła sie od siebie, ud siebie, tam moża kto trocha przyuczył, ali o tak o tyko była. Mama to już wiadomo, dla mamy to już byłaby już o sto dwa lata, byłaby teraz, sto dwa lata już byłaby. (Jakie mamy nazwisko?) Mamy Kapustojiczówna. Moża kiedy pani i rozmawiała, jak i była. Jak i pani była, to rozmawiała napewno. (Bo ktoś o dworze mnie pięknie opowiadał). Tak, tak, to mama, mama, ojej, mama.
[umʼelʼi/ umʼelʼi i po lʼitefsku/ tak samo umʼelʼi/ alʼe tak vʼencyj po polʼsku rozmavʼalʼi tutaj u |nas te stara vʼe lʼudzʼi ješ|če/ to vʼencaj uońi rozmavʼalʼi po polʼsku// (A skąd oni nauczyli się?) nu to f srotku lʼitvy/ nu to musʼi bycʼ dlʼategu/ že škoły bylʼi juš potym// aš jak zrazu/ tyx škoł ńæ była/ jak mama naša uo muvʼiła/ tu mama aš ona jak była// mama taka pamʼæńć mʼała fšysko/ alʼe ńi tyx škoł była/ ńi ńic// nu alʼi mama to vʼe/ mama ńæ xodzʼiła/ mama vyučyła sʼe ut sʼebʼæ/ ut sʼebʼe/ tam moža kto troxa pšaučył/ alʼi o tak o tyko była// mama to juš vʼadomo/ dlʼa mamy to juš byłaby juš o sto dva lʼata/ byłaby teras/ sto dva lʼata juž byłaby// (Jakie mamy nazwisko?) mamy kapustojičuvna// moža kʼedy pańi i rozmavʼała/ jak i była// jak i pańi była/ to rozmavʼała napevno// (Bo ktoś o dworze mnie pięknie opowiadał) tak/ tak/ to mama/ mama/ ojej/ mama]